Ubezpieczenie społeczne po rozpoczęciu działalności

Jeżeli chcesz być objętym ubezpieczeniem społecznym, nie wystarczy samo zarejestrowanie działalności gospodarczej. Aby podlegać tym ubezpieczeniom trzeba tę działalność prowadzić.

 Do takiego wniosku doszedł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 października 2011 r. (II UK 51/11).

Sprawa dotyczyła wnioskodawczyni, która miała zarejestrowaną działalność gospodarczą, jednakże nigdy jej nie prowadziła (firma istniała tylko na papierze). Z tytułu działalności kobieta nie uzyskiwała żadnych przychodów, ani nie ponosiła żadnych kosztów. Nie zgłosiła też swojej działalności do ZUS. Sąd Okręgowy uznał, że Pani ta nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu prowadzonej działalności pozarolniczej, gdyż faktycznie jej nie prowadziła. Odmiennego zdania był Sąd Apelacyjny (apelację złożył organ rentowy), który stwierdził, że:

„sam wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi rozpoczęcie wykonywania działalności, która trwa do czasu zaprzestania jej wykonywania, co faktycznie oznaczało wykreślenie jej z rejestru. Podejmowanie zatem w okresie zarejestrowania firmy szeregu działań przez wnioskodawczynię w celu uruchomienia działalności należy uznać za jej wykonywanie, a sam fakt nieosiągania w tym czasie dochodu był jedynie wynikiem braku zleceń, o które zabiegała odwołująca, z czym musi liczyć się każdy przedsiębiorca rozpoczynający działalność”.

Sprawa w wyniku kasacji trafiła do Sądu Najwyższego. Ten zaś uznał, że:

wpis do ewidencji lub rejestru ma charakter deklaratoryjny i stwarza jedynie obalalne domniemanie, że działalność gospodarcza była rzeczywiście podjęta i prowadzona w okresie nim objętym. Z tego względu błędne jest stanowisko Sądu drugiej instancji, że „rozpoczęcie działalności następowało po dokonaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej i kończyło się z dniem wykreślenia tej działalności”, a w konsekwencji ocena tego Sądu, że „sam wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi rozpoczęcie wykonywania działalności, która trwa do czasu zaprzestania jej wykonywania, co faktycznie oznaczało wykreślenie jej z rejestru”. Przyjęcie takiej wykładni nie daje się pogodzić z brzmieniem art. 13 pkt 4 ustawy systemowej i stwarza niebezpieczeństwo jego obejścia poprzez przyznanie tytułu ubezpieczeń społecznych samemu zarejestrowaniu działalności gospodarczej, bez rzeczywistego uczestnictwa w obrocie gospodarczym.

Charakter ciągły prowadzenia działalności

Rejestrując działalność należy zatem pamiętać, że musi być ona prowadzona w sposób zorganizowany i ciągły, aby móc uznać, że jest ona rzeczywiście prowadzona. Jest to niezmiernie ważne, zwłaszcza w przypadku przedsiębiorców przystępujących do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, zwłaszcza w świetle pobierania zasiłku macierzyńskiego.

Ciekawostka

I na koniec ciekawostka o tym jak ZUS interpretuje te same przepisy w zależności od „potrzeb”.

 Wiele kobiet rozpoczynających działalność gospodarczą będąc już w ciąży posądzanych jest o fikcyjność tej działalności i wyłudzenie zasiłku – nawet gdy rzeczywiście tak nie jest (ZUS-owi np. bardzo ciężko jest zrozumieć, że można pracować siedząc w domu na kanapie, z laptopem na kolanach).

Tymczasem niedawno prowadziłam sprawę Klienta, który zarejestrował działalność, dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, ale w pierwszym miesiącu działalności nie osiągnął żadnego przychodu, firma faktycznie ruszyła dopiero w kolejnym miesiącu. W tym przypadku zdaniem ZUS przedsiębiorca podlegał ubezpieczeniom za ten miesiąc. Z uzasadnienia decyzji wynikało, że do podlegania ubezpieczeniom społecznym wystarczy sama…. rejestracja działalności. Całe szczęście sąd wyprowadził ZUS z błędu.